5 հիմնական խնդիր, որոնք բացահայտում է էլեկտրաէներգետիկ աուդիտը

Բարձր էլեկտրաէներգիայի ծախսերը ոչ միշտ են կապված ավելացած սպառման հետ։ Հաճախ դրանց հիմքում ընկած են թաքնված տեխնիկական խնդիրներ, որոնք դժվար է տեսնել առանց էլեկտրաէներգետիկ աուդիտ մասնագիտական վերլուծության։ Էներգետիկ աուդիտը թույլ է տալիս ոչ միայն չափել ինչ-որ պահի սպառումը, այլև բացահայտել խորքային պատճառները, որոնք բարձրացնում են էլեկտրաէներգիայի սպառման ծախսերը։

Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ կոմերցիոն շենքերը կարող են նվազեցնել էլեկտրաէներգիայի սպառումը միջինը 18%-ով արդյունավետ լուծումների ներդրման միջոցով։ Էներգիայի ծախսերը կազմում են կոմերցիոն շենքի ծախսերի մոտ 30%-ը։ Սա նշանակում է, որ նույնիսկ փոքր փոփոխությունները կարող են զգալի գումար խնայել։

Ներկայացնում ենք հինգ հիմնական խնդիր, որոնք էներգիայի աուդիտի միջոցով կարելի է հայտնաբերել և լուծել՝ էներգիայի արդյունավետությունը բարելավելու համար։

1. Անարդյունավետ կամ մաշված սարքավորումներ - էներգիայի խնայման հնարավորություն

Հին ու մաշված սարքերը կարող են սպառել 2-3 անգամ ավելի էներգիա, քան արդի համակարգերը։ Վիճակագրությունն ցույց է տալիս, որ 10 տարուց ավելի հին սարքավորումները աշխատում են ընդամենը 60-65% արդյունավետությամբ։ Մինչդեռ նոր սարքերի արդյունավետությունը կարող է գերազանցել 85-90%-ը։

Օրինակ՝ տարիներ առաջ տեղադրված պոմպը կամ օդափոխման համակարգը կարող է դադարել աշխատել օպտիմալ ռեժիմով։

Էլեկտրաէներգետիկ աուդիտի արդյունքում մասնագետները հայտնաբերում են նման սարքերն ու առաջարկում արդիականացման լուծումներ, որոնք կարող են մինչև 30-50% խնայողություն ապահովել։ Զարգացած երկրներում սարքավորումների արդիականացումը միջինը 3-5 տարվա ընթացքում ինքն իրեն է հատուցում խնայված էներգիայի միջոցով:

2. Վատ բեռնաբաշխում կամ գերբեռնվածություն - էլեկտրական անվտանգության հարց

Էլեկտրական ցանցում բեռների անհավասար բաշխումը կարող է առաջացնել գերբեռնվածություն որոշ հատվածներում, ինչի հետևանքով սարքավորումները մաշվում են արագ, իսկ սպառումը՝ աճում։ Անհավասար բեռնաբաշխումը կարող է մինչև 15-20% ավելացնել էնեգիայի կորուստները:

Մասնագիտական ուսումնասիրություններ ցույց են տալիս, որ գերբեռնվածության պատճառով սարքավորումների ծառայության ժամկետը նվազում է 25-40%-ով, ինչը նշանակում է ավելի հաճախ վերանորոգման և փոխարինման անհրաժեշտություն:

Աուդիտը բացահայտում է ցանցի խնդիրները և առաջարկում բեռների օպտիմալ բաշխման լուծումներ։

3. Անարդյունավետ լուսավորության համակարգեր - LED լուծումների կիրառումը

Հին լամպերը կամ սխալ տեղադրված լուսային համակարգերը զգալիորեն մեծացնում են էլեկտրաէներգիայի սպառումը։ LED լուսավորությունը սպառում է 75-80% ավելի քիչ էներգիա համեմատած ավանդական լամպերի հետ և ունի 25 անգամ ավելի երկար ծառայության ժամկետ:

Խելացի լուսավորության համակարգերը  կարող են հավելյալ 20-30% խնայողություն ապահովել։ Լուսավորության ավտոմատացումը և LED լուծումների կիրառումը կարող են նվազեցնել ծախսերը մինչև 60-70%:

Էներգետիկ աուդիտի միջոցով հնարավոր է ճիշտ գնահատել և ներդնել նոր լուսավորման համակարգեր՝ արդյունավետության բարձրացման համար։

4. Էներգիայի կորուստներ ցանցային խնդիրների պատճառով - էլեկտրական ցանցի ստուգում էներգետիկ աուդիտի միջոցով

Ներքին ցանցում մաշված լարերը, վատ միացումները կամ վնասված հատվածները կարող են ստեղծել անտեսանելի կորուստներ։Այս «միկրոկորուստները» առաջին հայացքից անտեսանելի են, բայց կուտակվում են ամիսների ընթացքում և զգալի գումարներ են կազմում էլեկտրաէներգիայի ծախսերում։

էներգիայի աուդիտի մասնագետները հատուկ սարքավորումներով հայտնաբերում են կորուստների աղբյուրները և առաջարկում լուծումներ դրանց վերացման համար։

5. Ոչ օպտիմալ սպառման ռեժիմներ - էներգիայի խելացի կառավարում

Էլեկտրաէներգիայի սպառման գրաֆիկը հաճախ չի համապատասխանի իրական կարիքներին։ Պիկային ժամերին էլեկտրաէներգիայի գինը կարող է 200-300% ավելի բարձր լինել չափազանց ծանր բեռնվածության ժամերին:

Օրինակ՝ բարձր բեռնվածությունը գագաթնային ժամերին, երբ էլեկտրաէներգիան ավելի թանկ է, կամ ավելորդ սարքերի աշխատանքը արտաշխատանքային ժամերին։ Խելացի էներգակառավարման համակարգերը կարող են 15-25% նվազեցնել ծախսերը պիկային ժամերի բեռնվածության օպտիմալացման միջոցով:

Էլեկտրաէներգետիկ աուդիտ կատարելիս վերլուծվում է օրակարգային սպառման ռեժիմը և առաջարկվում են խելացի կառավարման, ավտոմատացման կամ ժամանակային պլանավորման լուծումներ՝ էներգիայի արդյունավետությունը մեծացնելու համար։

Այս խնդիրները հաճախ մնում են անտեսված՝ մինչև չիրականացվի մասնագիտական էլեկտրաէներգետիկ աուդիտ։ Ազգային վիճակագրությունները ցույց են տալիս, որ որակյալ էներգետիկ աուդիտը կարող է բերել 10-40% խնայողություն կոմերցիոն շենքերի համար:

Հայաստանում էներգետիկ աուդիտի ներդրումները, ըստ Համաշխարհային բանկի 2008 թ. հաշվարկների, կարող են ապահովել տարեկան մոտ 132 մլրդ դրամ խնայողություն, ինչը համարժեք է շուրջ 130 մլն կՎտժ էներգիայի և ՀՆԱ-ի մոտ 5 %-ին, իսկ ներդրումների վերադարձը հաճախ իրականանում է 3–8 տարվա ընթացքում։ Վերջին տարիներին իրականացված ծրագրերը ցույց են տվել, որ ժամանակակից տեխնոլոգիաների և արդյունավետ ֆինանսավորման գործիքների կիրառման դեպքում վերադարձի ժամկետը կարող է կրճատվել մինչև 2–5 տարի, իսկ առանձին դեպքերում ապահովել մինչև 80 % էներգախնայողություն։ 2021 թ. հաստատված Էներգետիկ զարգացման ռազմավարությունը նպատակ ունի մինչև 2030 թ. արևային ֆոտովոլտային հզորությունը հասցնել 1 ԳՎտ-ի, ինչի արդյունքում արևային էներգիայի բաժինը կաճի մինչև 15 %։ Այս զարգացումները, համակցված պետական և միջազգային աջակցությամբ, ցույց են տալիս, որ էներգետիկ աուդիտը Հայաստանում ոչ միայն կարճաժամկետ, այլև երկարաժամկետ առումով ունի բարձր տնտեսական արդյունավետություն։

Էներգետիկ աուդիտը ոչ միայն բացահայտում է թաքնված խնդիրները, այլև տրամադրում է լուծումների հստակ քայլեր՝ էլեկտրաէներգիայի ծախսերի նվազեցման ակնկալվող խնայողությունների հաշվարկներով։

Եթե ցանկանում եք էլեկտրաէներգիայի սպառումը նվազեցնել և խուսափել անսպասելի տեխնիկական խնդիրներից, էներգիայի աուդիտը անփոխարինելի քայլ է ձեր բիզնեսի կամ տան համար։ Էներգիայի արդյունավետություն բարելավելու համար անհրաժեշտ է կատարել մասնագիտական աուդիտ։